Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) geçtiğimiz günlerde, Hayat Tabloları 2020-2022 istatistiklerini açıkladı. İstatistikler, Türkiye’de doğuşta beklenen yaşam süresi hakkında hayli ilginç bazı verileri ortaya koyuyor. Buna göre Türkiye’de yaşam süresi, 2019’dan bu yana her yıl biraz daha kısalıyor. Peki, ama neden? Ülkemizde doğuşta beklenen ortalama yaşam süresinin düzenli olarak azalmasına sebep olan şeyler neler, uzmanlar ne söylüyor? Detaylara birlikte bakalım.
TÜİK, hafta başında Hayat Tabloları 2020-2022 isimli bir rapor yayımladı. Raporda, Türkiye’de doğuşta beklenen yaşam süresi hakkında dikkat çekici veriler yer alıyor
Doğuşta beklenen yaşam süresi “yeni doğmuş bir bireyin mevcut ölümlülük risklerine maruz kalması durumunda yaşaması beklenen ortalama yıl sayısı” olarak tanımlanıyor.
TÜİK verileri ülkemizde doğuşta beklenen yaşam süresinin, 2019’dan bu yana düzenli olarak kısaldığını ortaya koyuyor
Örneğin 2017-2019 döneminde bu süre 78,6 yıl olarak ölçülmüştü. 2019-2021 döneminde 77,7 yıla, 2020-2022 döneminde ise 77,5 yıla geriledi
Peki, sağlık alanında çok sayıda farklı konuyla yakından alakalı olan bu süre neden düzenli olarak kısalıyor?
Bazı uzmanlar 2019’dan bu yana yalnızca Türkiye’de değil, tüm dünyada doğuşta beklenen yaşam süresinin belirgin şekilde kısaldığını ifade ediyor
Uzmanlara göre bu dikkat çeken kısalmanın temel sebebi ise dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını
Konu hakkında araştırma yapan bazı bilim insanları, Covid-19’un dünya genelinde pek çok erken ölüme sebep olduğunu, bunun tüm dünyada doğuşta beklenen yaşam süresini kısalttığını ifade ediyor.
2021 yılında, 29 farklı ülkede Covid-19’un yaşam süresine ne şekilde etkilediğini ölçmek için yapılan bir araştırmada bu ülkelerden yalnızca 8’inde yaşam süresinde artış tespit edildi
Bu sürenin en fazla kısaldığı ülke ise Bulgaristan oldu. Yani bazı uzmanlara göre ülkemizdeki yaşam süresinin kısalmasında etkili olan temel faktör, birkaç yıl önce yaşanan koronavirüs salgını. Ancak Türkiye’deki yaşam süresini azaltan başka faktörler de var.
Bilim insanları; sosyoekonomik unsurlar, yaşam biçimi, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim gibi faktörlerin, ortalama yaşam süresine doğrudan etki ettiği kanaatinde
Bu unsurlar üzerindeki iyileşmeler hem yaşam süresini artırıyor hem de bireylerin daha sağlıklı bir ömür sürmesine katkıda bulunuyor. Yani ülkemizde yaşam süresinin düzenli olarak kısalmasına neden birden fazla faktör var.
Öte yandan Türkiye’de, doğumda beklenen yaşam süresi kısalsa da sağlıklı yaşam süresi uzuyor
Örneğin sağlıklı yaşam süresi 2019-2021 döneminde 58,1 yıl olarak ölçüldü. 2020-2024 döneminde ise 58,4 yıla yükseldi. Ancak bu veriler, oldukça çarpıcı bir başka gerçeği gözler önüne seriyor
2022-2022 döneminde ülkemizdeki yaşam beklentisi 77,5 yıl olarak ölçüldü. Bu dönemdeki “sağlıklı” yaşam süresine yönelik beklenti ise 58,4 yıl. Bu, ülkemizdeki insanların ömürlerinin yaklaşık 20 yılını hastalıklarla veya sağlık sorunlarıyla geçireceği anlamına geliyor!